Trật tự toàn cầu do Hoa Kỳ lãnh đạo chưa từng chịu nhiều căng thẳng như vậy trong 70 năm qua.
Nhận định của Hal Brands, Báo Bloomberg
22/06/2020
Dịch bởi: Người Mỹ Gốc Việt
Về tác giả: Hal Brands là nhà báo chuyên mục Ý kiến của Bloomberg, Giáo sư xuất sắc của Trung tâm Henry Kissinger tại Trường Nghiên cứu Quốc tế Cao cấp thuộc Đại học Johns Hopkins và là học giả tại Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ. Gần đây nhất, ông là đồng tác giả cuốn sách "Những Bài học về Bi kịch: Điều hành Quốc gia và Trật tự Thế giới" ("The Lessons of Tragedy: Statecraft and World Order").
Tại sao chính phủ Trung Cộng - một quốc gia mà Tổng thống Donald Trump đã áp dụng thuế quan và các biện pháp trừng phạt, đổ lỗi cho đại dịch coronavirus và được coi là mối đe dọa lớn nhất đối với an ninh Mỹ - được cho là mong mỏi Trump tái thắng cử vào năm 2020?
Có lẽ bởi vì các quan chức Trung Cộng nhận ra những gì mà cựu cố vấn an ninh quốc gia John Bolton, gần đây khi viết trong cuốn sách kiểu “sẽ nói tuốt tuồn tuột” đã nhấn mạnh: Những thiệt hại mà Trump đang gây ra cho quyền lực của Hoa Kỳ và cộng đồng dân chủ toàn cầu vượt xa mọi tác hại mà ông ta đang gây ra cho Bắc Kinh. Bốn năm nữa của Trump sẽ khuếch đại thiệt hại đó, vì vậy cuộc bầu cử năm 2020 đang có tầm quan trọng lịch sử trong việc xác định hình dạng của thế giới hiện đại.
Bầu cử tổng thống Mỹ luôn luôn quan trọng, nhưng các cuộc bầu cử tạo thay đổi cơ bản quỹ đạo của các vấn đề toàn cầu là tương đối hiếm. Tất nhiên, cuộc bầu cử năm 1860 là một trong những tập phim như vậy: chiến thắng cuộc tranh cử đó của Abraham Lincoln, đã mang lại cuộc Nội chiến, đồng thời trao quyền cho một nhà lãnh đạo được trang bị tốt để giành chiến thắng. Chiến thắng cuộc Nội chiến đó, đến lượt nó, đảm bảo rằng một nước Mỹ dân chủ, thống nhất bước vào thế kỷ 20 như một cường quốc thế giới.
Cuộc bầu cử năm 1940 là một bản lề khác trong lịch sử: Khi giành được nhiệm kỳ thứ ba, Franklin Roosevelt cũng bảo đảm, sớm hay muộn, nước Mỹ nhập cuộc vào Thế chiến II. Cuộc bầu cử năm 1980 có lẽ đủ điều kiện là một phần ba: Nếu Ronald Reagan không trở thành tổng thống, Chiến tranh Lạnh có thể không kết thúc nhanh chóng hay quyết định như đã làm. Cuộc bầu cử năm 2020 có thể sẽ lờ mờ trong lịch sử tương lai của trật tự toàn cầu trong thế kỷ 21.
Vào tháng 11, thế giới có thể sẽ thấy nó đang ở một vị trí bấp bênh hơn bất cứ lúc nào kể từ cuối những năm 1940. Làn sóng thứ hai gây chết người (hoặc làn sóng thứ nhất kéo dài) của Covid-19 có thể đang được tiến hành, khiến hàng trăm ngàn người chết thêm và một lần nữa khiến các nền kinh tế và xã hội chịu áp lực lớn. Hoa Kỳ sẽ tiếp tục tham gia vào cuộc cạnh tranh xoắn ốc với Trung Quốc, nơi đã sử dụng sự hỗn loạn do coronavirus tạo ra để tăng cường sự gây hấn đối với các nước láng giềng và phương Tây.
Nó gợi nhớ về thời kỳ mong manh ngay sau Thế chiến II, khi thiên nhiên (bằng một mùa đông châu Âu khắc nghiệt khủng khiếp) và địa chính trị (với sự bành trướng của Liên Xô) kết hợp để đặt hy vọng của thế giới về sự ổn định, thịnh vượng và hòa bình trước một sự nguy hiểm nghiêm trọng.
Thêm vào đó là sự xáo trộn trong liên minh của nước Mỹ và thế giới dân chủ. Kể từ khi Chiến tranh Iraq, quan hệ chính trị giữa Hoa Kỳ và các đồng minh chủ chốt ở Châu Âu chưa bao giờ nhiễm độc như thế. Ở Á châu-Thái Bình Dương, các liên minh với Hàn Quốc và Philippines đã bị bào sờn. Hệ thống thương mại quốc tế đang chùn bước dưới sự tấn công thầm lặng nhưng hiệu quả của chính quyền Trump chống lại Tổ chức Thương mại Thế giới; các tổ chức như G-7 dường như mất bánh lái. Ngay cả khi thế giới dân chủ có thể đồng ý về những thách thức mà nó phải đối mặt, như tránh sự phụ thuộc công nghệ vào Trung Cộng, các phản ứng có ý nghĩa đã bị chậm lại một cách đau đớn.
Một nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của Trump sẽ không chỉ làm cho tất cả những vấn đề này trở nên tồi tệ hơn, mà nó có thể củng cố chúng theo những cách sẽ rất khó để đảo ngược.
Chính quyền của Trump, đã cho thấy hầu như không có khả năng quản lý hiệu quả Covid-19 trong biên giới Hoa kỳ, chứ đừng nói đến việc lãnh đạo toàn cầu mà Washington thường thực hiện trong các cuộc khủng hoảng về cường độ này. Trump có thể lấy tín chỉ về sự thay đổi cuộc đối thoại quốc gia về Trung Quốc mạnh mẽ hơn bất kỳ tổng thống nào kể từ Richard Nixon - người đã chuyển mối quan hệ từ ngăn chặn sang hợp tác, trong khi Trump giờ đã làm điều ngược lại. Nhưng điều mà Bắc Kinh dường như nhận ra là có rất ít hy vọng Hoa Kỳ sẽ duy trì một chiến lược hiệu quả với Trung Cộng chừng nào Trump còn nắm quyền.
Có hai lý do cho việc này. Thứ nhất là chiến lược cạnh tranh lâu dài với Trung Quốc đòi hỏi một mức độ kỷ luật và sự kiên định mà Trump rõ ràng không có khả năng cung cấp. Thứ hai là một nhiệm kỳ nữa của Trump chắc chắn sẽ tiếp tục chia rẽ và làm mất tinh thần liên minh các quốc gia đang được cần đến để đối phó với Trung Cộng và các mối nguy hiểm khác đối với trật tự quốc tế.
Bốn năm nữa của Trump sẽ tạo thêm áp lực đối với các liên minh mỏng manh mà ông đã thể hiện một tài năng phá hoại. Những liên minh đó có thể không sụp đổ hoàn toàn, nhưng chúng sẽ bị rỗng dần từ bên trong. Nhiệm kỳ thứ hai cũng sẽ ngăn chặn sự hình thành một mặt trận kinh tế thống nhất chống lại Trung Cộng: Trump có lẽ sẽ tiếp tục cách tiếp cận đa hướng của mình đối với các tranh chấp thương mại, khi mà sự xói mòn liên tục của WTO khiến các quốc gia khác khó buộc Trung Cộng chịu trách nhiệm cho các hành vi không công bằng của nó.
Trong khi đó, Trump sẽ tiếp tục trao quyền cho các lực lượng chủ nghĩa phi chính thống trong NATO và các liên minh khác của Hoa Kỳ - một sự phát triển mà Tập Cận Bình và Vladimir Putin chỉ có chờ để chấp thuận - trong khi cổ võ các đồng minh “tốt” như Ba Lan chống lại các đồng minh “xấu” như Đức.
Vâng, chính sách của Trump, đang gây hao tổn lên Bắc Kinh. Nhưng nó chính xác cũng đang áp một mức giá nặng nề - một thời gian bị lãng phí, một sự đoàn kết suy yếu, sự hỗn loạn không cần thiết - trên thế giới mà Bắc Kinh đối đầu.
Về vấn đề này, khía cạnh tai hại nhất của một nhiệm kỳ thứ hai sẽ là tín hiệu mà nó gửi đến thế giới. Mọi nền dân chủ đều được có thể chứa đựng một mức độ điên rồ nhất định trong bầu cử và hầu hết các đồng minh của Hoa Kỳ có thể tự dỗ mình để chấp nhận một nhiệm kỳ của Trump như bởi một phút lầm lạc. Nhưng nếu Trump được bầu lại, thì kết luận họ sẽ có là Mỹ đã đưa ra lựa chọn chiến lược - không từ bỏ các đặc quyền đi kèm với quyền lực lớn, mà từ bỏ trách nhiệm lãnh đạo có thẩm quyền. Hoa Kỳ sẽ nói với những người bạn thân nhất của mình rằng điều này - sự đê tiện trong ngoại giao, sự phẫn nộ mệt mỏi, biến động chính sách vô tận - là điều tốt nhất còn lại mà họ có thể mong đợi ở nước Mỹ.
Tất nhiên, chúng ta không thể chắc chắn những gì một tổng thống Joe Biden sẽ mang lại. Một chính quyền mới sẽ đối mặt với tất cả những thách thức cơ cấu tương tự như chính quyền hiện tại phải đối mặt. Nhưng lý do cuộc bầu cử năm 2020 có khả năng chứng minh hậu quả như vậy là vì chúng ta đã biết những gì được cung cấp từ chính quyền Trump.
“Có rất nhiều sự thất bại trong mỗi quốc gia,” Triết gia Adam Smith từng quan sát và đáp lời như vậy trước dự báo về sự xuống dốc của Anh - và điều đó có lẽ cũng đúng trong một chính sách đối ngoại của một siêu cường. Nhưng sẽ không là vô hạn cho những sự hủy hoại - mà một siêu cường có thể gây ra cho chính nó và thế giới mà nó xây dựng - trước khi hậu quả bắt đầu trở nên rất thật. Thực sự là như vậy./.
Here’s Why China Wants Trump to Win
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét