Đất nước chúng ta đang hỗn loạn. Nhưng đây là thời gian tuyệt vời để làm một người Mỹ

Một nhóm người Boston ăn mặc như người Mỹ bản địa đổ thùng trà nhập khẩu của Anh xuống Cảng Boston để phản đối Đạo luật Trà Anh năm 1773.

John Blake,  CNN

Ngày 04/07/2020

Dịch bởi: Người Mỹ Gốc Việt

Vào ngày 9 tháng 7 năm 1776, một nhóm đông đúc những người thuộc địa Mỹ cùng nhau tham gia một cuộc biểu tình chính trị ở thành phố New York và đã làm một cái gì đó mà ngày nay sẽ được gọi là "khốn nạn".

Họ vừa được chiêu đãi với một bài đọc công khai Tuyên ngôn Độc lập, mà Quốc hội đã chính thức thông qua chưa đầy một tuần trước đó. Sau khi nghe lời kêu gọi "giải tán các nhóm chính trị" của chế độ chuyên chế, họ diễu hành đến một công viên công cộng có tượng của vua George III, nhà cai trị của Anh và đánh bật bức tượng nặng 4.000 pound khỏi bệ 15 feet. Đầu của bức tượng sau đó bị chặt và bêu trên đỉnh của một cây cọc, và phần lớn phần còn lại đã bị nấu chảy để tạo ra 42.000  viên đạn súng hỏa mai cho lính Mỹ.

Nhà sử học Erika Doss nghĩ về cảnh đó gần đây khi xem những người biểu tình lật đổ các bức tượng của các anh hùng Liên minh [miền Nam thời nô lệ]. Bà Doss, nhắc đến hoàn cảnh năm 1776 trong cuốn sách "Bệnh Si mê Tượng đài", nhìn thấy sự song song giữa những người thực dân đã chiến đấu chống lại Vương quốc Anh và những người biểu tình chống lại các di tích của Liên minh ngày nay.

"Họ là những người yêu nước," bà Doss, một giáo sư nghiên cứu người Mỹ tại Đại học Notre Dame, nói về những người biểu tình ngày nay. "Họ đang nhìn vào các biểu tượng với các ký hiệu và hình ảnh có màu sắc chiến tranh và gợi hình trên đó và họ đang nói rằng điều này không đại diện cho chúng ta hôm nay."

Thật dễ dàng để trở nên hoài nghi vào kỳ lễ Bốn tháng Bảy này khi Hoa Kỳ kỷ niệm Sinh nhật của nó. Đất nước có vẻ như là một mớ hỗn độn. Các cuộc biểu tình chủng tộc đã làm rung chuyển mọi thành phố lớn. Thất nghiệp đã tăng vọt. Và người Mỹ thậm chí không thể đồng ý với nhau liệu họ có  nên đeo khẩu trang vào giữa đại dịch.

Nhưng những gì một số người coi là hỗn loạn, những người khác coi là một sự bùng nổ của lòng yêu nước. Họ nhìn thấy nó trong quân đội của người Mỹ đã xuống đường để phản đối sự phân biệt chủng tộc. Họ nhìn thấy điều đó trong các công ty đang có lập trường chưa từng có chống lại sự bất công về chủng tộc và xã hội.

Ngay cả những người Mỹ đang đeo khẩu trang vì sức khỏe của hàng xóm - họ cũng vậy, cũng là các lý do để vẫy cờ.

Bà Doss và những người khác nói, tất cả các nhóm khác nhau này đã tuyên bố sự độc lập của họ khỏi các biểu tượng và ý tưởng mà họ đã quyết định không còn đại diện cho họ nữa.

Họ đang làm những gì tổ tiên của họ đã làm vào năm 1776, bà Doss nói: "Họ đang tái hiện lại bản thân và quốc gia".

Nước Mỹ đang nghiêng về phía công lý

Bằng chứng của sự tái hiện này được phản ánh trong các tiêu đề báo chí.

Một cái gì đó đã thay đổi ở Mỹ khi lá cờ tiểu bang Mississippi, trên đó có dấu chéo của lá cờ chiến trận của Liên minh, bị gỡ xuống khi sự phổ biến của phong trào Black Lives Matter tăng vọt lên mức cao nhất từ trước đến nay. Các cuộc thăm dò gần đây cho thấy các cuộc biểu tình Black Lives Matter năm nay, thu hút tới 26 triệu người, là phong trào lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.

Black Lives Matter đã được mô tả đủ cách từ một dấu nhớ (hashtag) đến "biểu tượng của thù ghét". Nhưng phong trào hiếm khi được mô tả như một thứ khác: một trong những ví dụ điển hình nhất về lòng ái quốc ở nước Mỹ hiện đại.

Những người biểu tình tràn ngập đường phố vào mùa xuân này để phản đối chủ nghĩa phân biệt chủng tộc thể hiện tinh thần cách mạng của nước Mỹ cũng giống như những người thực dân da trắng trong bộ tóc giả bằng bột, theo lời bà Melanye Price, giáo sư tại Đại học Prairie View A&M ở Texas, chuyên về chính trị Mỹ gốc Phi.

Một người biểu tình mang cờ Mỹ lộn ngược, một dấu hiệu đau khổ, bên cạnh một tòa nhà đang cháy vào ngày 28/5/2020, tại thành phố Minneapolis.

Bà Price nói, "Những người ra ngoài la hét trên đường phố ngày nay không khác gì tiếng hét 'Người Anh đang đến!' của Paul Revere ngày trước. Đó là cách của người Mỹ để lên tiếng chỉ trích chính phủ và nổi dậy chống lại các thế lực áp bức."

Theo một số cách, những người biểu tình đã xuống đường trong năm nay đã làm tốt hơn việc tôn vinh những lời văn của Tuyên ngôn Độc lập so với những Người sáng lập, bà nói.

Nhiều trong số những người sáng lập quốc gia của chúng ta là chủ sở hữu nô lệ, coi người Mỹ Da đen là công cụ cho lợi nhuận kinh tế. Khi họ nói, "tất cả đàn ông đều được tạo ra bình đẳng," nó đã không bao hàm người Da đen, những người không được coi là con người hoàn toàn. Họ cũng chẳng coi phụ nữ là bình đẳng.

“Nhưng người Da đen đã trích xuất các khái niệm từ Tuyên ngôn độc lập, như quyền phản kháng và "biến chúng thành công cụ cho vai trò công dân Mỹ của họ", Price nói. "Họ đã lấy lời của những người sáng lập và nhét chúng vào cổ họng của họ."

Chúng ta đã mở rộng định nghĩa về một anh hùng Mỹ

Thật dễ để quên, nhưng người trở thành chất xúc tác cho Cách mạng Mỹ không phải là người Da trắng. Ông là người một nửa Da đen và một nửa bản địa. Tên anh ta là Crispus Attucks, và anh ta đã bị giết trong Cuộc thảm sát Boston năm 1770, một sự kiện châm ngòi cho Chiến tranh Cách mạng.

Người gây ra làn sóng phản đối [phân biệt] chủng tộc chưa từng thấy trong năm nay cũng là một người đàn ông Da đen. George Floyd, người đã chết trong khi bị bắt hồi tháng Năm, theo một cách nào đó là một Attucks thời hiện đại, theo lời giáo sư Jerald Podair, một nhà sử học tại Đại học Lawrence ở Wisconsin. 

Ông Podair nói, "Attucks chết mà không biết tác động và tầm quan trọng của anh ta sẽ như thế nào, George Floyd cũng vậy."

Sách giáo khoa lịch sử cho chúng ta biết rằng các anh hùng Mỹ hầu như luôn là những người đàn ông Da trắng mang súng. Một độc giả phải đào bới để tìm hiểu về những người như Sacagawea, người phụ nữ thổ dân Mỹ có kỹ năng ngôn ngữ và bản lĩnh đã cứu được cuộc thám hiểm của Lewis & Clark được ca ngợi vào đầu thế kỷ 19.

Một hình ảnh dựa trên một bức tranh mang tính biểu tượng, "Tinh thần năm 1776", mô tả những người yêu nước Mỹ thời kỳ thuộc địa.

Tuy nhiên, cuộc biểu tình năm nay đã mở rộng định nghĩa về một người anh hùng Mỹ trông như thế nào. Một số nhà lãnh đạo và người tham gia cuộc biểu tình Black Lives Matter thuộc cộng đồng đồng tính LGBTQ. Phong trào là đa chủng tộc và đa sắc tộc.

Và trong một số cách, những người biểu tình cũng khó khăn như tổ tiên thời thuộc địa của họ.

Những cuốn sách lịch sử thích kể những câu chuyện về Minutemen, ban nhạc ưu tú của những người lính Chiến tranh Cách mạng đã  sẵn sàng  để lao vào trận chiến với một thông báo cấp tốc một phút trước đó. Những người biểu tình Black Lives Matter và những người khác gần đây đã xuống đường cũng không có gì khác biệt. Họ đã mạo hiểm mạng sống của họ, thường được thông báo ngắn qua một cảnh báo cấp tốc bằng tin nhắn hoặc mạng xã hội, để chống phân biệt chủng tộc ở giữa đại dịch.

Tuổi tác không có gì khác biệt. Nhiều người trong số những người biểu tình còn trẻ - một số thậm chí còn quá trẻ để bỏ phiếu. Họ nhận lấy đạn cao su vào mặt và nuốt lấy hơi cay. Và rồi họ trở lại vào ngày hôm sau, như những người lính.

Nếu bạn nghĩ rằng cách mô tả như vậy là cường điệu, hãy lắng nghe những lời của một anh hùng Mỹ khác, người đã ca ngợi thế hệ thiên niên kỷ - những người sinh từ năm 1981 đến 1996 - trong một bài phát biểu gần đây. Ông nói rằng tuổi trẻ của đất nước khiến ông lạc quan về tương lai.

"Họ không giống nhiều với thế hệ của tôi - theo nhiều cách, họ tốt hơn", ông nói. "Họ quan tâm rất nhiều về bạn bè của họ, họ quan tâm đến các vấn đề, họ đặt câu hỏi theo cách mà tôi không chắc là những người thuộc thế hệ bùng nổ trẻ em - [những người sinh từ năm 1946 đến 1964] -  đã có thể đặt. Họ sẽ có quan điểm về nhiều vấn đề."

Người nói? Đô đốc đã nghỉ hưu William McRaven, Đại tướng bốn sao Người nhái Hải quân SEAL, người giám sát cuộc đột kích Osama bin Laden.

Một người đàn ông vẫy cờ Mỹ có dòng chữ "Không tự do" tại cuộc biểu tình ở Washington vào ngày 19/6/2020.

Cơn đại dịch coronavirus cũng đã mở rộng định nghĩa về một anh hùng Hoa Kỳ. Chúng tôi đã học được rằng lòng can đảm không chỉ thể hiện trong một cuộc đột kích của đội Người nhái. Nó cũng có thể được hiệu triệu ở những nơi tẻ nhạt như trung tâm y tế, cửa hàng tạp hóa hoặc nhà máy đóng gói thịt.

Đại dịch đã khiến nhiều người Mỹ nhận ra họ phụ thuộc vào những nhân viên phục vụ này như thế nào, những người liều mạng để giữ cho đất nước hoạt động.

Những người thời thuộc địa thường nại đến thuật ngữ "giải phóng"để ca ngợi một hình thức chủ nghĩa cá nhân thô sơ nơi chính phủ và các quy tắc để mặc họ có thể sống theo phiên bản tự do của họ.  Nhiều người Mỹ thời hiện đại cũng vậy. Nhưng dân chủ cũng phụ thuộc vào nhận thức về cộng đồng chung, nhà sử học Podair của Đại học Lawrence nói.

"Cuộc sống và sức khỏe của chúng ta phụ thuộc vào hành vi của người khác", ông nói. "Chúng ta phụ thuộc vào người hàng xóm, đôi khi để có được thức ăn cho chúng ta hoặc chỉ để duy trì sức khỏe - và ngược lại. Vì đại dịch, nước Mỹ ngày nay là một quốc gia dân chủ hơn so với hồi tháng Hai."

Đất nước chúng ta cuối cùng phải đối mặt với một trong những tội lỗi ban đầu của nó

Những người biểu tình Black Lives Matter có thể vượt quá những người sáng lập theo một cách khác - họ đang buộc quốc gia phải đối mặt với nạn phân biệt chủng tộc.

Khi Thomas Jefferson soạn thảo Tuyên ngôn Độc lập, ông đã thêm ngôn ngữ mô tả buôn bán nô lệ là một âm mưu đồi bại của một vị vua người Anh độc ác để làm ô nhiễm các thuộc địa, ông Joseph J. Ellis kể lại trong "Những người anh em Sáng lập", cuốn sách đoạt giải Pulitzer của ông.

Đoạn văn đó, mặc dù đã bị Quốc hội Lục địa - [chính quyền liên bang thời thuộc địa] - xóa trong bản dự thảo cuối cùng. Vấn đề gây tranh cãi và ăn sâu vào xã hội thuộc địa đến mức nhiều nhà sáng lập nghĩ rằng xóa bỏ chế độ nô lệ sẽ giết chết quốc gia non trẻ này, ông viết.

Nhưng một thế hệ người Mỹ mới quyết tâm làm những gì mà các Cha ông Sáng lập đã từ chối làm. 

Mục sư William Barber, chủ tịch của Hội những người Chỉnh sửa Sai phạm, phát biểu tại Washington vào ngày 12 tháng 6 năm 2019.

Người Mỹ đang đọc miệt mài những cuốn sách về chủ nghĩa phân biệt chủng tộc và công ty Mỹ đang tỏ lập trường chống lại sự bất công chủng tộc. Người bình thường đang nói về phân biệt chủng tộc với một chiều sâu mới đáng chú ý, nhà sử học Doss nói.

"Thật thú vị khi thấy những từ như ‘quyền thượng đẳng da trắng’ và ‘sự thống trị của hoàng đế’ là một phần của từ vựng hàng ngày của người Mỹ theo cách bây giờ không giống như một vài năm trước đây", bà nói.

Thay đổi này đã không xảy ra đột ngột. Phải mất nhiều năm lập kế hoạch và hành động.

"Một liên minh hợp nhất đa chủng tộc đã làm thay đổi dư luận ở đất nước này, và chúng ta đã chứng kiến ​​một điểm bùng phát trong tháng vừa qua", mục sư William Barber II, người chiến thắng giải tài trợ "thiên tài" của Hội từ thiện MacArthur năm 2018 và là chủ tịch của Những người Chỉnh sửa Sai phạm, một nhóm phi đảng phái tìm cách xây dựng một chương trình nghị sự đạo đức xung quanh các vấn đề nghèo đói và phân biệt chủng tộc.

"Nhiều người trong chúng ta đã xây dựng liên minh này trong nhiều năm, đảm nhận công việc của những người đi trước", ông nói. "Chúng ta không bao giờ biết khi nào điểm bùng phát sẽ đến, nhưng bây giờ chúng ta đang ở một thời điểm có sự đồng thuận công khai rằng Mỹ phải giải quyết di sản về tội lỗi nguyên thuỷ của mình trong phân biệt chủng tộc."

Đồng thời, dường như có sự quan tâm đang bị quan sát về việc phẫn uất của người da trắng. Đó không chỉ là những tượng đài của Liên minh đang bị kéo xuống. Một chiến thuật chính trị cốt lõi dựa trên các kháng cự có tính phân biệt chủng tộc đã luật hóa cũng có thể bắt đầu ngã xuống. 

Một bức tượng của Tư lệnh Liên minh Richard W. Dowling bị tháo gỡ ở Houston, Texas, vào ngày 17/6/2020.

Trong những năm 1960, Đảng Cộng hòa đã lặng lẽ bắt đầu "Chiến lược miền Nam" bằng cách sử dụng các thuật ngữ như "xe buýt bắt buộc" và "quyền của nhà nước" để chơi trên nỗi sợ chủng tộc và giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử. Đảng Dân chủ cũng đã sử dụng những kiểu kháng cự như vậy, nhưng không đến mức mà đảng Cộng hòa làm.

Nhưng những cái còi luyện chó trên vấn đề chủng tộc chẳng còn dùng tốt như trước đây. Tổng thống Trump đang đưa ra bằng chứng. Ông ta chống lại bất kỳ nỗ lực nào của quân đội Hoa Kỳ để đổi tên các căn cứ mang tên của các chỉ huy Liên minh. Ông cũng gọi Black Lives Matter là "biểu tượng của thù ghét".

Và như bây giờ, ông ta đang thua nặng trước người thách thức Dân chủ Joe Biden trong các cuộc thăm dò.

"Khi chúng ta nhìn lại, chúng ta có thể nhận ra rằng thực sự có một cuộc bầu cử tổng thống cuối cùng mà chiến thắng có thể giành bằng sự phẫn nộ chủng tộc trắng - nhưng cuộc bầu cử đó đã xảy ra vào năm 2016", Paul Waldman nói trong một cột báo gần đây của Washington Post.

Hình ông Willie Townsend, nhân viên của Quốc hội Bang Mississippi, vào ngày 30/6/2020, được chụp vài giờ trước khi Thống đốc Mississippi Tate Reeves ký một dự luật thành luật thay thế lá cờ Mississippi hiện tại.

Người biểu tình vào năm 2020, dù vậy, muốn nhiều hơn một kết thúc cho bài diễn văn về phân biệt chủng tộc. Chẳng hạn, mục sư Barber đã giúp thành lập nhóm Chiến dịch cho Người nghèo và nhóm này đã lên kế hoạch cho một loạt các hoạt động vào cuối tuần Bốn tháng Bảy này.

"Chúng ta không thể bị cuốn vào những cải cách nhỏ xung quanh rìa", mục sư Barber nói. "Đây không chỉ là việc lấy xuống một lá cờ hoặc cấm được bóp cổ. Chúng ta đang trong thời điểm để đòi hỏi cuộc Tái thiết lần thứ ba để đảm bảo tự do và công lý bình đẳng. Chúng ta phải thúc đẩy để trở thành nước Mỹ chưa từng có."

Loại nước Mỹ đó có vẻ xa vời ngay bây giờ. Nhưng chúng ta không còn phải tìm đến những Cha ông Sáng lập để tôn vinh tinh thần làm cho quốc gia này trở nên đặc biệt.

Chúng ta có thể nhìn vào khuôn mặt của hàng triệu người Mỹ đã xuống đường trong năm nay để tái hiện lại quốc gia. Chúng ta có thể nhìn đến người y tá đo thân nhiệt của chúng ta, hoặc những nhân công thiết yếu và dũng cảm vẫn đang lái xe buýt, giao hàng tạp hóa và xếp lại kệ hàng trong chợ.

Đó là nghịch lý của ngày Bốn tháng Bảy này. Đó là một thời gian khủng khiếp để là một người Mỹ. Đó là một thời gian tuyệt vời để mong đợi một nước Mỹ mới.

Tất cả những người đã xuống đường vào mùa xuân này đều là những tượng đài sống cho một nước Mỹ mới - một vùng đất chưa từng biết tới, nhưng “rồi có một ngày"./.

Nguyên bản tiếng Anh:

Our country is in chaos. But it's a great time to be an American