Larry Hogan: Chiến đấu đơn độc

Tôi là một thống đốc Cộng hoà. Tại sao Trump không giúp tiểu bang của tôi trong việc xét nghiệm coronavirus?

Thống đốc Maryland, ông Larry Hogan nói Tổng thống Trump đã giảm bớt mức độ nghiêm trọng của sự bùng phát coronavirus, khiến các tiểu bang phải tự tìm các chiến lược và nguồn cung cấp xét nghiệm của riêng họ.

Thống đốc Cộng hoà bang Maryland Larry Hogan, Washington Post

16/07/2020

Dịch bởi: Người Mỹ Gốc Việt

Lời người dịch: Tôi lượt bỏ phần đầu khá dài trong đó ông mô tả sự lao tâm để bảo đảm chuyến hàng 500 nghìn bộ xét nghiệm không bị liên bang tước đoạt, trong đó có cả việc dùng Vệ binh Quốc gia và cảnh sát để hộ tống cho các kiện hàng. Sự lo xa đó đến từ sự việc tiểu bang Massachusetts bị chính quyền liên bang tước đoạt 3 triệu cái khẩu trang tại cảng New York hồi tháng Ba. 

...

Lời nói công khai đầu tiên về coronavirus của Trump đã xác lập phong thái cho mọi thứ tiếp theo. Ông đang ở Davos, Thụy Sĩ, vào ngày 22 tháng Giêng, khi có ca chẩn đoán đầu tiên ở Mỹ. Phóng viên Joe Kernen của CNBC hỏi, “Có điều gì đáng lo lắng về một đại dịch không?”

Trump trả lời không ngần ngại: “Chúng tôi đã kiểm soát được hoàn toàn. Đó chỉ là một người đến từ Trung Quốc, và chúng tôi kiểm soát được nó. Chuyện rồi sẽ tốt thôi.” Và tổng thống đã biến mất trong tám tuần sau đó. Phần còn lại của tháng 1 và tháng 2 được gieo rắc với những bình luận và tweet châm biếm  hoặc đùa cợt, nhằm giảm thiểu mức độ nghiêm trọng của dịch bùng phát và sự cần thiết của người Mỹ để làm bất cứ điều gì.

Chỉ vài ngày sau khi ông ấy chối bỏ lần đầu tiên, chúng tôi đã có sự sợ hãi đầu tiên ở Maryland. Một du khách đã lưu trú tại Trung Quốc đã đến phi trường BWI với những tiếng sụt sịt, ho và suy phổi. Người hành khách đã xét nghiệm âm tính, nhưng chúng tôi đã đưa ra quyết định trong văn phòng thống đốc về cách chúng tôi nên phản ứng khi có ca dương tính đầu tiên. “Sẽ không bao lâu,” tôi trấn an đội ngũ của tôi. 

Rất nhiều động thái trên toàn quốc có thể đã được thực hiện trong những ngày đầu tiên nhưng đã không hề có. Trong khi các quốc gia khác đang chạy đua với các chế độ thử nghiệm được phối hợp tốt, chính quyền Trump đã làm hỏng nỗ lực này. Thử nghiệm được sử dụng bởi Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh liên bang (CDC) khởi thuỷ đã có nhiều điểm không chính xác, và các quy định khó khăn đã cản trở các phòng thí nghiệm tư nhân trong nước. Sự vô tổ chức kết cục đã trì hoãn việc xét nghiệm đại trà trong gần hai tháng và khiến quốc gia phần lớn chìm trong bóng tối khi dịch bệnh lan rộng.

Tổng thống Trump cùng Phó Tổng thống Pence, Bộ trưởng Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Alex Azar và các thành viên của lực lượng đặc nhiệm coronavirus trong một cuộc họp ngắn tại Nhà Trắng vào ngày 26 tháng 2. Từ đầu đại dịch, TT Trump nói nước Mỹ đã kiểm soát được đại dịch. 

Trong khi đó, thay vì lắng nghe các chuyên gia y tế công cộng của mình, tổng thống đã nói và tweet như một người quan tâm hơn đến việc thúc đẩy thị trường chứng khoán hoặc kế hoạch tái tranh cử của ông.

Các thống đốc của Hoa kỳ đã chọn một cách tiếp cận khác. Đầu tháng 2, chúng tôi đến Washington để dự cuộc họp mùa đông hàng năm của Hiệp hội Thống đốc Quốc gia. Với tư cách là chủ tịch, tôi đã làm việc chặt chẽ với các nhân viên trong nhiều tháng để tập hợp chương trình nghị sự, bao gồm một cuộc họp ngắn riêng, chỉ dành cho thống đốc tại khách sạn Marriott Marquis của chúng tôi để giải quyết mối đe dọa virus đang gia tăng. Chúng tôi đã mời Anthony Fauci, giám đốc của Viện Dị ứng và Bệnh Truyền nhiễm Quốc gia, người đã được ngưỡng mộ rộng rãi mà kiến ​​thức tuyệt vời và phong cách nói chuyện thẳng thắn đã biến ông thành một ngôi sao nhạc rock trên cả nước; Người đứng đầu CDC Robert Redfield; Ken Cuccinelli, quyền Thứ trưởng Bộ An ninh Nội địa; Jay Butler, phó giám đốc CDC về các bệnh truyền nhiễm; và Robert Kadlec, Trợ lý Bộ trưởng về phòng bị và ứng phó tại Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh.

Họ chinh phục chúng tôi bằng các bài thuyết trình chi tiết với các sự thật không sàng lọc, như được nhận thức vào thời điểm đó. Tôi nhớ đã nghe nhiều lời tuyên bố thảm khốc: “Cái này có thể là thảm họa. . . . Số người chết có thể là đáng kể. . . . Dễ lây hơn nhiều so với SARS. . . . Xét nghiệm sẽ rất quan trọng. . . . Bạn phải nghe theo khoa học - câu trả lời nằm ở đó.”

Đó là sự chói tai, sự tương phản lớn giữa các cảnh báo của các chuyên gia và các phủ nhận công khai của tổng thống. Chẳng phải đây là những người mà Nhà Trắng đã nhờ tư vấn về virus? Điều làm cho cuộc họp ngắn thậm chí khủng khiếp hơn là giọng điệu rõ ràng, thực tế của nó. Đó là một cảnh báo đau lòng về một mối đe dọa quốc gia sắp xảy ra, và chúng tôi đã nghiêm túc thực hiện - ít nhất là hầu hết chúng tôi. Nó đủ để thuyết phục gần như tất cả các thống đốc rằng dịch bệnh này sẽ tồi tệ hơn hầu hết mọi người nhận ra.

Trong một kỳ nghỉ ở D.C., Hiệp hội Thống đốc Cộng hòa đã tài trợ một bữa ăn tối riêng với tổng thống. Ở hậu trường, tôi chào ông ấy. Chúng tôi chụp ảnh cùng nhau. Ông ấy hoàn toàn thân mật, mặc dù chúng tôi từng chỉ trích lẫn nhau trong quá khứ. Sau đó, ông bước ra và cho một trong những bài diễn văn không chuẩn bị dường như dài cả giờ đồng hồ. Tôi không nhớ ông ấy có đá động gì đến virus, nhưng ông có nói việc ông  tôn trọng Chủ tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc đến mức nào; và ông thích chơi golf với người bạn thân “Shinzo” - Thủ tướng Abe của Nhật Bản; ông đã hòa hợp với nhà độc tài Bắc Triều Tiên Kim Jong Un như thế nào.

Sau đó là phần chói tai: Trump nói rằng ông thực sự đã không thích thương lượng với Tổng thống Moon từ Hàn Quốc. Người Hàn Quốc là “những người tồi tệ,” và ông không biết tại sao Hoa Kỳ đã bảo vệ họ suốt những năm qua. “Họ đã không trả tiền cho chúng ta,” ông phàn nàn.

Cô Yumi [vợ thống đốc Hogan, một người Mỹ gốc Hàn] đang ngồi đó khi tổng thống ném những lời lăng mạ về quê hương của cô. Tôi có thể thấy rằng cô ấy bị tổn thương và buồn bã. Tôi biết cô ấy muốn đi ra ngoài. Nhưng cô ngồi đó một cách lịch sự và im lặng.

Tối hôm sau, thứ Bảy, Lee Soo-hyuck, đại sứ Hàn Quốc tại Hoa Kỳ, đã tổ chức tiệc chiêu đãi tại tư gia chính thức của ông cho tất cả các thống đốc và vợ hoặc chồng của họ. Yumi đã làm việc với đại sứ để lên kế hoạch cho sự kiện này. [Tổng thống Hàn Quốc] Moon đã gửi một tin nhắn video, chào mừng các thống đốc và cảm ơn họ vì mối quan hệ rất đặc biệt của Hàn Quốc với Hoa Kỳ.

Nói chuyện bằng tiếng Hàn với phụ đề tiếng Anh, ông ấy nói rằng ông tự hào về Yumi như thế nào khi là đệ nhất phu nhân Mỹ gốc Hàn đầu tiên ở Hoa Kỳ. Sau đó, ông gọi tôi là con rể của người dân Hàn Quốc. Điều đó có ý nghĩa rất lớn đối với chúng tôi khi nghe anh ấy nói điều đó, mặc dù phải mất một vài tháng trước khi chúng tôi biết được sự ấm áp của anh ấy thực sự có ý nghĩa như thế nào đối với người dân của tôi.

Trong những ngày và tuần sau đó, khi coronavirus tấn công Maryland, chúng tôi đã làm việc điên cuồng, ban hành các sắc lệnh, tổ chức các cuộc họp báo, gọi cho các chuyên gia liên bang về bệnh truyền nhiễm và các thống đốc khác, nói chuyện với các nhân viên văn phòng địa phương - và không quên khử trùng liên tục những bàn tay của chúng tôi.

Nhưng Tổng thống thì cứ như ngựa chứng mất cương. Ông ta đã tuyên bố một cách sai lầm rằng, “bất cứ ai” cũng có thể có được xét nghiệm, ngay cả khi các thống đốc đồng nghiệp của tôi đang tuyệt vọng cầu khẩn sự giúp đỡ về xét nghiệm. Sau đó, ông chuyển từ khoe khoang sang đổ lỗi. “Chúng ta thừa hưởng một hệ thống [phòng chống dịch bệnh] bất cập" từ chính quyền Obama, ông tuyên bố, thản nhiên bỏ qua thực tế là CDC của chính ông đã thiết kế hệ thống xét nghiệm của Hoa Kỳ đầy khuyết điểm và Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) của ông đã đợi cả tháng trước khi cho phép các phòng thí nghiệm của bệnh viện Hoa Kỳ phát triển các phép xét nghiệm của riêng họ. Vào ngày 25 tháng 3, tổng thống đã trở lại khoe khoang một lần nữa. “Hiện tại, chúng ta đang thực hiện nhiều xét nghiệm hơn bất kỳ ai,” kể cả Hàn Quốc, nơi mà chương trình thử nghiệm rộng rãi đang được ca ngợi trên khắp thế giới. Điều [ông nói] này chỉ đúng trên số lượng tuyệt đối, vì chúng ta là một quốc gia lớn hơn nhiều, nhưng tính trên đầu người, chúng ta đã thử nghiệm ít hơn nhiều so với người Hàn Quốc - 1.048 thử nghiệm trên một triệu người so với 6.764 trên mỗi triệu của Hàn Quốc - và tất nhiên đó mới là con số đáng nói. Trong một cuộc họp ngắn tại Nhà Trắng vào cuối tháng 3, Trump nói rằng vấn đề đã được xử lý.  Ông khăng khăng, “Tôi đã chẳng còn nghe [than phiền] về việc thử nghiệm trong nhiều tuần.”

Thật sao?

Khi Trump đang đưa ra những bình luận này, tôi đang yêu cầu sự chấp thuận của ông ấy để tiến hành xét nghiệm chung tại Viện Y tế Quốc gia. Tôi thậm chí đã gọi cho Francis Collins, người đứng đầu Viện Y tế Quốc gia NIH, để đưa ra yêu cầu này, nhưng ông đã ngắt lời tôi trước khi tôi có thể. Không phải để tranh luận mà là để nài nỉ:  “Thực ra, ông Thống đốc,” ông Collins nói, “tôi rất vui ông đã gọi, vì tôi muốn nhờ ông giúp đỡ.” Ông giải thích, người của ông tại trụ sở của NIH chỉ có khả năng thực hiện 72 xét nghiệm mỗi ngày. Ông ấy nói, “Tôi thậm chí không có đủ các xét nghiệm cho các bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch hoặc cho nhân viên của tôi.”  Ông ấy hỏi liệu tôi có thể thuyết phục giúp Johns Hopkins, Bệnh viện Ngoại ô của nó nằm đối diện với NIH, để làm một số xét nghiệm cho ông ấy không.

Tôi chỉ có thể lắc đầu với điều đó. Chính phủ liên bang - một tổ chức lớn hơn và được tài trợ tốt hơn, với hàng chục ngàn nhà khoa học và bác sĩ trong ngành dân sự - muốn tôi giúp đỡ! Các thống đốc vẫn luôn làm công việc khó khăn, đưa ra các quyết định khó khăn và gánh các áp lực chính trị đó thôi. Nhưng một công việc to tát như một chương trình thử nghiệm tầm quốc gia thì cần có sự giúp đỡ của Washington. Chúng tôi mong đợi một điều gì đó hơn là sự quấy nhiễu liên tục từ người được cho là lãnh đạo của chúng tôi.

Trump sớm làm chúng tôi tỉnh ngộ trước kỳ vọng đó. Vào ngày 6 tháng Tư, ông ta tuyên bố rằng việc xét nghiệm tận cùng không phải là trách nhiệm của Washington. Ông nói, “Các tiểu bang có thể làm xét nghiệm riêng của họ. Chúng tôi là chính phủ liên bang. Chúng tôi không nên đứng trên các góc phố để làm xét nghiệm.”

Nếu tôi không làm điều gì đó khác thường, đơn giản là chúng tôi sẽ không đến gần để có đủ các bài kiểm tra ở Maryland, ông Hog Hogan viết.

Hogan cùng với vợ của mình, Yumi Hogan, tại Annapolis vào ngày 20 tháng 4 để thông báo về việc tiểu bang mua 500.000 bộ xét nghiệm coronavirus từ Hàn Quốc. Đệ nhất phu nhân, một người Mỹ gốc Hàn, đã đóng một vai trò quan trọng trong việc thương lượng.

Thật vô vọng để trông chờ ở ông. Các thống đốc đã được bảo rằng chúng tôi phải tự lo liệu. Đó là hoặc tự bơi hoặc đợi chìm. Và nếu tôi đã không làm một điều gì đó đáng kể, đơn giản là chúng tôi sẽ không thể có đủ xét nghiệm ở Maryland.

May mắn thay, tôi đã có một đồng minh đặc biệt về phía mình: Yumi Hogan.

Tất cả chúng ta đều thấy Hàn Quốc, ban đầu bị virus tấn công mạnh mẽ, đã chinh phục sự bùng phát của nó bằng một chương trình giãn cách xã hội, thử nghiệm và truy tìm sự tiếp xúc rất nhanh chóng. Yumi gần như là một người nổi tiếng ở quê nhà. (Tôi còn nhớ một lần những người cổ vũ chờ đợi trên vỉa hè bên ngoài khách sạn của chúng tôi ở Seoul: “Đệ nhất phu nhân! Đệ nhất phu nhân!”) Chẳng phải [Tổng thống] Moon gần đây gọi tôi là con rể của Hàn Quốc đó sao? Có lẽ người Hàn Quốc sẽ sẵn sàng giúp đỡ.

Vào thứ bảy, ngày 28 tháng 3, tôi đã đề nghị Yumi tham dự với tôi trong một cuộc điện đàm với Đại sứ Lee. Chúng tôi đã nói về mối quan hệ đặc biệt giữa Maryland và Hàn Quốc, và Yumi đã đưa ra lời cầu xin cá nhân bằng tiếng Hàn, yêu cầu sự giúp đỡ của quốc gia này.

Yêu cầu đó đã khởi động cái mà chúng tôi gọi là Chiến dịch Hữu nghị Bền vững, 22 ngày kiểm tra, thử nghiệm và đàm phán một  bộ nghi thức ngoại giao chưa từng có. Các nhà khoa học và bác sĩ của chúng tôi nói chuyện với các nhà khoa học và bác sĩ của họ. Tám cơ quan chính quyền của Maryland đã tham gia, cũng như các đối tác của họ ở Hàn Quốc. Phải mất hàng chục và hàng chục cuộc gọi điện thoại, đêm này qua đêm khác - đôi lúc dường như thâu đêm - làm việc thông qua các rào cản ngôn ngữ và chênh lệch 13 múi giờ.

Đội ngũ của Moon đã giúp cắt xuyên hằng dặm các trở ngại quan liêu và kết nối chúng tôi trực tiếp với giám đốc điều hành của LabGenomics, một công ty chẩn đoán phân tử. Chúng tôi đã giải thích những gì chúng tôi đang cố gắng làm ở Maryland và nhu cầu của chúng tôi đang tuyệt vọng đến mức nào. Những người ở LabGenomics dường như hiểu.

Sự nỗ lực cuối cùng đạt đến đỉnh điểm khi xuất hiện những nửa triệu bộ xét nghiệm. Cuối cùng tôi cũng có thể thở phào nhẹ nhõm: Chúng tôi ít nhất đã có các công cụ để tìm hiểu phạm vi của vụ dịch.

Tôi nghĩ rằng chúng tôi có thể nhận được một lời chúc mừng từ tổng thống. Trump luôn có sở thích về những cử chỉ táo bạo - nhưng rõ ràng, chỉ đối với những cử chỉ táo bạo mà ông có thể nhận phần. Tổng thống đã dành phần lớn cuộc họp ngắn ngày thứ Hai sau đó của Nhà Trắng để chỉ trích tôi và bác bỏ những gì chúng tôi đã làm. “Người thống đốc từ Maryland đã không thực sự thấu hiểu” về việc xét nghiệm, Trump càu nhàu. “Thống đốc Maryland lẽ ra có thể gọi cho Mike Pence, có thể tiết kiệm rất nhiều tiền... Tôi không nghĩ rằng ông ấy cần phải đến Hàn Quốc. Tôi nghĩ ông ấy cần có một chút kiến ​​thức.”

Nhận xét của Tổng thống ngày hôm đó dường như nhầm lẫn bộ dụng cụ thử nghiệm với phòng thí nghiệm thử nghiệm, nhưng thôi thì mặc kệ. Đó đã là một ngày tuyệt vời cho Maryland rồi.

Pence gọi cho tôi vài ngày sau đó. Chúng tôi đã có một cuộc trò chuyện thân thiện và hữu ích về một loạt các chủ đề liên quan đến Maryland và Hiệp hội Thống đốc Quốc gia. Khi kết thúc cuộc gọi, tôi nói đùa rằng: “Nhân tiện, Tổng thống nói rằng thay vì làm việc với Hàn Quốc, tôi nên gọi cho ông về xét nghiệm. Nếu tôi biết điều đó thật dễ dàng, tôi có thể đã tiết kiệm được rất nhiều nỗ lực!” Anh ta cười khúc khích, nhưng không có gì khác để nói./.

Nguyên bản tiếng Anh: 

Fighting alone