 |
| Jared Kushner - Hình mượn từ Mother Jones |
30/7/2020
Dịch bởi: Người Mỹ Gốc Việt
MÙA HÈ TAI HOẠ
Rõ ràng là việc nhường lại trách nhiệm thử nghiệm cho các tiểu bang là một công thức cho thảm họa, không chỉ ở các khu vực do Dân chủ nắm quyền mà trên cả nước.
Vào tháng Tư, Phoenix, Arizona, đã phải vật lộn để cung cấp các xét nghiệm cho nhân viên chăm sóc sức khỏe và bệnh nhân có triệu chứng nghiêm trọng của Covid-19. Khi Thị trưởng Kate Gallego tìm đến chính phủ liên bang để nhờ giúp đỡ, cô đã nhận lại một thông điệp không thể nhầm lẫn: Thành phố lớn thứ năm của Mỹ nên tự lo liệu. Bà Galego nói với Vanity Fair, “Chúng tôi không có đủ nhiều số ca nhiễm để được xứng đáng” cho sự giúp đỡ.
Phoenix tìm thấy mình trong một tình trạng một bế tắc đầy mâu thuẫn kiểu Catch-22 (tên một cuốn phim), mà người quản lý quan hệ chính phủ của thành phố đã giải thích với các luật sư trong một email ngày 21 tháng 4 mà Vanity Fair có được thông qua một yêu cầu hồ sơ công cộng: “Trong một cuộc gọi với quận hạt vào tuần trước, Thị trưởng đã được bảo rằng khu vực này không nhận được tài trợ của FEMA liên quan đến xét nghiệm vì chúng tôi không có những số liệu xấu xí. Vấn đề với lập luận đó là: Thị trưởng tin rằng chúng tôi không có số liệu xấu chỉ vì thiếu xét nghiệm.”
Vào tháng 6, số lượng ca nhiễm ở Phoenix bắt đầu tăng mạnh. Tại một điểm xét nghiệm cho xe chạy qua (drive-through) ở gần nhà, bà Gallego thấy dòng xe dài hàng dặm chờ đợi ở nhiệt độ trên 100 độ. “Chúng tôi có những người chờ đợi 13 giờ để được [lấy mẫu] xét nghiệm,” Gallego nói. “Đây là những người đang khó thở, cơ thể đau nhức, phải ngồi trong xe hàng giờ. Một người đàn ông, xe của anh ta đã hết xăng và anh ta phải đổ xăng trong khi cố sức để thở.”
Các nhân viên của bà Gallego đã chờ đợi hai tuần để nhận lại kết quả xét nghiệm, khoảng thời gian mà họ có thể đã vô tình lây truyền virus. “Thời gian quay vòng là quá lớn để còn giá trị liên quan về mặt lâm sàng,” Bác sĩ James Lawler, giám đốc điều hành các chương trình quốc tế và đổi mới tại Trung tâm An ninh Y tế Toàn cầu thuộc Trung tâm Y tế Đại học Nebraska cho biết.
Đến ngày 5 tháng 7, Gallego đã hết kiên nhẫn. Bà ấy đã lên ABC News, mặc một chiếc áo cánh màu hồng neon và lịch sự phê phán ứng phó của liên bang: “Chúng tôi hỏi FEMA liệu họ có thể đến và làm xét nghiệm dựa vào cộng đồng ở đây không. Chúng tôi được thông báo rằng họ đã lìa xa việc đó, nghe cứ như họ đang tuyên bố chiến thắng trong khi chúng tôi vẫn đang ở trong trạng thái khủng hoảng.”
Ba ngày sau, tại một cuộc họp báo, Sa hoàng thử nghiệm Nhà Trắng, Đại tướng Giroir, đã phê phán ngược lại bà bằng tên. Cho rằng chính phủ liên bang đã hoạt động hoặc đóng góp hỗ trợ cho 41 địa điểm thử nghiệm ở Phoenix, ông nói: “Hiện tại, hai ngày trước, tôi nghe nói Thị trưởng Gallego không hài lòng vì không có hỗ trợ liên bang... Tôi thấy rõ rằng Phoenix không đồng điệu với tất cả những việc mà tiểu bang đó đang làm.”
Gallego kể lại việc mẹ bà “chỉ tình cờ bắt gặp điều này trên CNN. Bà ấy gửi cho tôi một tin nhắn có nội dung: ‘Mẹ không nghĩ rằng họ thích con ở Nhà Trắng.’”
Tuy nhiên, ngược với sự chống chế của tướng Giroir, Gallego cuối cùng đã thắng trong đòi hỏi giúp đỡ công khai của cô: Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh đã đồng ý thiết lập một địa điểm thử nghiệm đột biến ở Phoenix. Gallego cho biết, “Kết quả là, chúng tôi phải ở trong một cuộc khủng hoảng lớn trước khi họ có thể giúp đỡ.”
Và đó là nơi mà Hoa Kỳ thấy mình [đang đứng] ngày hôm nay - trong một cuộc khủng hoảng xét nghiệm lớn lao. Các tiểu bang đã bị buộc phải đi theo con đường của riêng họ, trong bối cảnh số ca nhiễm gia tăng, nhu cầu xét nghiệm tăng vọt, và năng lực phòng thí nghiệm suy giảm. Đến giữa tháng 7, Quest Diagnostics thông báo rằng thời gian trung bình để xoay quanh kết quả kiểm tra là bảy ngày.
Rõ ràng với các chuyên gia rằng 50 tiểu bang riêng lẻ không thể triển khai hiệu quả các tài nguyên xét nghiệm trong bối cảnh các trở ngại lớn về quy định, tài chính và chuỗi cung ứng. Ngành công nghiệp kiểm tra chẩn đoán là một “mạng lưới được xây dựng lỏng lẻo,” Bác sĩ Pellini của Section 32 cho biết, “và Covid-19 lại là một cơn bão cấp năm.”
Bác sĩ Lawler đã ví cơ sở hạ tầng thử nghiệm kiểu manh mún của quốc gia như “thời đầu thế kỷ 20, khi mỗi thành phố có lưới điện riêng và không nối kết.” Nếu một khu vực bị mất điện, “bạn thể hỗ trợ bằng cách chuyển nguồn điện từ một lưới khác.”
Các chuyên gia hiện đang cảnh báo rằng hệ thống thử nghiệm của Hoa Kỳ đang trên bờ vực sụp đổ. “Chúng ta đang ở một thời điểm rất tồi tệ ở đây,” bà Margaret Bourdeaux nói. “Chúng ta sắp mất tầm nhìn về con quái vật này và nó sẽ hoành hành khắp cả nước chúng ta. Đây là một trường hợp khẩn cấp lớn.”
oOo
KỊCH BẢN ĐỂ CỨU HOA KỲ
Vào cuối tháng Giêng, Rajiv Shah, chủ tịch của Quỹ Rockefeller, đã đến Davos, Thụy Sĩ và phục vụ trong ban điều hợp một hội thảo tại Diễn đàn kinh tế thế giới với nhà hoạt động khí hậu Greta Thunberg. Ở đó, ông đã uống cà phê với Tổng giám đốc WHO, Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus, người mà ông đã biết từ những năm làm việc trong ngành y tế công cộng toàn cầu, đầu tiên tại Quỹ từ thiện Gates và sau đó là giám đốc của USAID, một cơ quan phát triển quốc tế trong chính phủ Hoa Kỳ .
Shah trở về New York và đến trụ sở của Quỹ Rockefeller, với một sự hiểu biết rõ ràng: SARS-CoV-2 sẽ trở thành một tổ chức lớn.
Quỹ Rockefeller, với mục đích giải quyết bất bình đẳng toàn cầu với khoản tài trợ 4,4 tỷ USD, đã giúp tạo ra hệ thống y tế công cộng hiện đại của Hoa Kỳ thông qua hoạt động ban đầu của Ủy ban Vệ sinh Rockefeller để loại bỏ bệnh sán móc. Shah ngay lập tức bắt đầu hướng sự chú ý của tổ chức [Quỹ Rockefeller] cho đại dịch sắp tới và thuê một chuyên gia toàn cầu, Bác sĩ Jonathan Quick, để hướng dẫn phản ứng của nó.
Trong khi đó, ông ta tiếp tục theo dõi và chờ đợi những gì anh ta giả định sẽ là một chuyển động lớn của liên bang. “Các phản ứng khẩn cấp, giao thức, hướng dẫn, tài liệu, tổ chức, và lãnh đạo cấp liên bang thường rất mạnh mẽ đã không được hình thành ngay lập tức,” ông nói. “Một điều khá rõ ràng là những việc làm đúng đắn đã không xảy ra.”
Với tư cách là giám đốc của USAID từ năm 2009 đến 2015, Shah đã lãnh đạo phản ứng của Hoa Kỳ đối với cả trận động đất ở Haiti và dịch Ebola ở Tây Phi, và biết rằng việc thu thập “thường xuyên" các số liệu thời gian thực trong một thảm họa là rất cần thiết.
Trong đợt dịch Ebola do ông quản lý từ Tây Phi, ông đã đưa một nhà dịch tễ học Âu châu nổi tiếng trên thế giới, ông Hans Rosling, và giám đốc thông tin của Tổng thống Barack Obama để phát triển một bộ số liệu chi tiết, cập nhật chúng liên tục trong một bảng tính và gửi chúng hàng ngày đến 25 quan chức hàng đầu của chính phủ Hoa Kỳ. Khi nói đến sự bùng phát, Shah nói, “Nếu bạn không nhận được thứ này sớm, bạn sẽ đuổi theo một đường cong dốc theo cấp số nhân.”
Vào ngày 21 tháng 4, Quỹ Rockefeller đã công bố một kế hoạch chi tiết cho những gì nó mô tả là “chương trình xét nghiệm sức khỏe cộng đồng lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ,” một sự nâng cấp quy mô từ khoảng 1 triệu xét nghiệm mỗi tuần vào thời điểm đó lên 3 triệu mỗi tuần vào tháng 6 và 30 triệu vào mùa thu.
Ước tính chi phí ở mức 100 tỷ đô la, nó đã đề xuất một phương pháp tiếp cận cần-mọi-bàn-tay để hợp nhất chính quyền liên bang, tiểu bang và địa phương; các tổ chức học thuật; và các lĩnh vực tư nhân và phi lợi nhuận. Cùng nhau, họ sẽ nhanh chóng tối ưu hóa năng lực phòng thí nghiệm, tạo ra chuỗi cung ứng khẩn cấp, xây dựng một đội quân y tế theo dõi tiếp xúc 300.000 người và tạo ra một nền tảng dữ liệu công cộng thời gian thực để hướng dẫn phản ứng và ngăn chặn sự tái xuất hiện.
Kế hoạch Rockefeller đã tìm cách thực hiện chính xác những gì chính phủ liên bang đã chọn không làm: tạo ra một cơ sở hạ tầng quốc gia trong một khoảng thời gian ngắn kỷ lục. “Raj không làm những việc không lớn,” ông Andrew Sweet, giám đốc điều hành mảng ứng phó và phục hồi Covid-19 của Quỹ Rockefeller. Trong một cuộc thảo luận với các thành viên liên minh, Bác sĩ Anthony Fauci đã gọi kế hoạch này là “âm nhạc đến tai tôi.”
Tiếp cận với chính quyền tiểu bang và địa phương, tổ chức Quỹ và các cố vấn của nó nhanh chóng bị tràn ngập những lời kêu gọi giúp đỡ từ các khu học chánh, hệ thống bệnh viện và nơi làm việc, tất cả đều đang mỏi mòn chờ sự hướng dẫn. Trong các cuộc gọi video đều đặn, một nhóm cố vấn nòng cốt bao gồm Shah, cựu ủy viên FDA Mark McClellan, cựu giám đốc Viện Ung thư Quốc gia Rick Klausner, và ông Mike Pellini của tổ chức Section 32 đã làm việc thông qua cách tốt nhất để hỗ trợ các thành viên của liên minh đang phát triển.
Các trường học “liên tục nhấn nút refresh trên trang nhà của CDC và không có gì thay đổi trong hai tháng qua,” ông Shah nói với các đồng nghiệp của mình trong một cuộc họp video vào tháng 6. Trong sự thiếu vắng các hướng dẫn liên bang đáng tin cậy, nhóm Rockefeller đã xử lý một loạt các vấn đề: Trường học nên xử lý học sinh có triệu chứng và không có triệu chứng như thế nào? Còn trách nhiệm pháp lý thì sao? Làm gì cho các trường công lập quá nghèo thậm chí không đủ khả năng để có một y tá?
(Tuần trước, CDC đã ban hành các hướng dẫn mới, nhiệt liệt tán thành việc mở cửa lại các trường học và xem nhẹ rủi ro, sau khi chịu áp lực nặng nề từ Tổng thống Trump để sửa đổi các hướng dẫn mà ông nói là rất khó khăn và tốn kém.”)
Thông qua một nhóm giải pháp xét nghiệm, tổ chức này đang hợp tác với thành phố, tiểu bang và các chương trình thử nghiệm khác, bao gồm cả các khu bảo tồn của người Mỹ bản địa và giúp củng cố cho họ.
“Họ đã tham dự và thúc đẩy chúng tôi, ông Ann Lee, Giám đốc điều hành của tổ chức nhân đạo CORE (Nỗ lực Cứu trợ được Tổ chức bởi Cộng đồng), được đồng sáng lập bởi Lee và diễn viên Sean Penn. CORE hiện vận hành 44 địa điểm xét nghiệm trên khắp Hoa Kỳ, bao gồm Sân vận động Dodger ở Los Angeles và các đơn vị di động trong vùng Quốc gia Navajo, ở đó nó cũng cung cấp thực phẩm và nhu yếu phẩm.
Dường như không ai ngoại trừ chính phủ liên bang có thể mở rộng quy mô xét nghiệm chẩn đoán một trăm lần thông qua một giải pháp chi li và từng mảnh như vậy. Nhưng trong các cuộc trò chuyện riêng tư, các thành viên chán nản của đội đặc nhiệm Nhà Trắng đã kêu gọi các thành viên của liên minh Rockefeller kiên trì nỗ lực. “Ngược với những gì chúng ta có thể nghe thấy, không có gì được thực hiện trong chính quyền về xét nghiệm,” một trong số họ đã trong một cuộc gọi.
“Đây là một khoảnh khắc đáng sợ và đáng nói,” người tham gia kể lại.
oOo
MỘT VÁN BÀI XẤU
Mặc cho công việc suốt ngày đêm của Quỹ Rockefeller Foundation để hướng dẫn Hoa Kỳ đến một hệ thống thử nghiệm toàn quốc cần thiết để mở cửa trở lại, tổ chức này vẫn chưa thể uốn cong đường cong quan trọng nhất của tất cả: sựu không hứng thú kiên định của chính quyền Trump với hành động mạnh của liên bang.
Vào ngày 15 tháng 7, trong một cuộc gọi video với các nhà báo, Bác sĩ Shah trông giận dữ thấy rõ. Ngày hôm sau, Quỹ Rockefeller sẽ phát hành một báo cáo tiếp theo: Nó kêu gọi chính phủ liên bang cam kết thêm 75 tỷ đô la để thử nghiệm và truy tìm tiếp xúc, làm việc để vượt qua các nút thắt xét nghiệm dẫn đến sự chậm trễ kéo dài nhiều ngày để cung cấp kết quả xét nghiệm, và tăng đáng kể các xét nghiệm nhanh tại điểm-chăm-sóc (point of care).
Mặc dù nói với giọng điệu nhẹ nhàng thường thấy, Shah đưa ra một cảnh báo nghiêm khắc: “Chúng tôi sợ mùa thu sẽ tồi tệ hơn mùa xuân.” Ông nói thêm, thẳng thừng rằng: “Hoa Kỳ không ở gần đầu bảng các quốc gia đã xử lý COVID-19 một cách hiệu quả.”
Chỉ ba ngày sau đó, các báo cáo tin tức tiết lộ rằng chính quyền Trump đang cố gắng chặn bất kỳ khoản tài trợ mới nào cho xét nghiệm và truy tìm tiếp xúc trong gói cứu trợ coronavirus mới đang bị bầm giập tại Quốc hội. Như một thành viên của liên minh Rockefeller nói về phản ứng của chính quyền, “Chúng ta đang đối phó với một tổ chức tâm thần phân liệt. Ai biết chuyện chết tiệt gì đang xảy ra? Nó chỉ là sự điên rồ.”
Vào thứ Sáu, ngày 31 tháng 7, Tiểu ban Chọn lọc về Coronavirus của Hạ viện Hoa Kỳ, đang điều tra phản ứng của liên bang, sẽ tổ chức một buổi điều trần để thẩm định “nhu cầu khẩn cấp” cho một kế hoạch quốc gia toàn diện, tại đó Tiến sĩ Fauci, Giám đốc CDC Robert Redfield, và Đại tướng Brett Giroir sẽ làm chứng. Trong số những điều khác, tiểu ban đang thăm dò xem chính quyền Trump có tìm cách hạn chế thử nghiệm hay không, một phần bởi nhìn nhận của ông Trump tại cuộc vận động ở Tulsa, Oklahoma hồi tháng 6 rằng ông đã ra lệnh cho nhân viên “làm chậm việc xét nghiệm.”
Canh bạc trên việc nhà phát triển bất động sản - con rể, hay các chủ ngân hàng của Morgan Stanley liên hệ với các tỷ phú, có thể thực sự ủng hộ một phản ứng liên bang được phối hợp tốt đã được chứng minh là đã sai chết người. Ngay cả những giải pháp nhỏ nhất của Jared Kushner, về đại dịch đã khiến các cơ quan chính phủ vướng vào sự nhầm lẫn và làm dấy lên mối lo ngại về bất hợp pháp.
Trong ba tháng sau khi những bộ dụng cụ thử nghiệm bí ẩn đến đại sứ quán UAE, các nhà ngoại giao đã thúc giục chính phủ Hoa Kỳ thanh toán sòng phẳng chuyến hàng trị giá 52 triệu đô la. Cuối cùng, vào ngày 26 tháng 6, các luật sư của Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh đã gửi một công điện đến đại sứ quán, gửi trực tiếp đến công ty đã viết sai tên của chính họ trên hóa đơn gốc: Cogna Technology Solutions LLC.
Bức điện đã nêu, “HHS không thể chuyển tiền thanh toán cho các bộ dụng cụ thử nghiệm vì Bộ chưa xác định được bất kỳ nhân viên hợp đồng được phép của Hoa Kỳ nào” hay bất kỳ tài liệu hợp đồng nào liên quan đến việc mua sắm. Bức điện đã trích dẫn các luật hợp đồng liên bang có liên quan mà nó có thể khiến cho việc “Chính phủ trả tiền cho các bộ dụng cụ thử nghiệm là bất hợp pháp.”
Nhưng có lẽ điều liên quan nhất đối với những người Mỹ dựa vào chính phủ liên bang để đáp ứng hiệu quả với đại dịch và bảo vệ sức khỏe của họ là những bộ dụng cụ thử nghiệm đã không hoạt động. Như bức điện Bộ Y tế gửi đến đại sứ quán UAE đã lưu ý: “Khi bộ dụng cụ [xét nghiệm] được giao, chúng đã được kiểm tra theo quy trình chuẩn và được phát hiện là bị ô nhiễm và không sử dụng được.”
Một phát ngôn viên của FDA nói với Vanity Fair rằng các xét nghiệm có thể đã không hiệu quả vì cách chúng được lưu trữ khi chúng được vận chuyển từ Trung Đông. “Các thuốc thử nên được giữ lạnh,” người phát ngôn nói.
Mặc dù các quan chức của FEMA và Bộ Y tế sẽ không thừa nhận sự hiện hữu của các bộ xét nghiệm, chỉ nói rằng không có hợp đồng chính thức nào cho nó, nhưng hồ sơ của UAE là đủ rõ ràng. Như người phát ngôn của Đại sứ quán UAE đã xác nhận, “Chính phủ Hoa Kỳ đã yêu cầu khẩn cấp về bộ dụng cụ thử nghiệm COVID-19 bổ sung từ chính phủ UAE. Một triệu bộ dụng cụ thử nghiệm đã được giao cho chính phủ Hoa Kỳ vào ngày 1 tháng 4. Thêm 2,5 triệu bộ dụng cụ thử nghiệm đã được giao cho chính phủ Hoa Kỳ trước ngày 20 tháng 4.”
Nói cách khác, các bộ xét nghiệm có thể không hiệu quả, nhưng Donald Trump hẳn sẽ hài lòng với con số lớn khủng của chúng./.
Nguyên bản tiếng Anh: https://www.vanityfair.com/news/2020/07/how-jared-kushners-secret-testing-plan-went-poof-into-thin-air
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét